Qazirgi ýaqytta ekologıalyq tepe teńdik buzylyp, jaǵdaı barǵan saıyn kúrdelenip barady. Óndiristen shyqqan tútin atmosferany buzýda. Álemde de solaı. Sondyqtan ekologıalyq  jaǵdaıdy durystamasa, bolmaıdy. Ol úshin ne kerek? Eń aldymen jumysqa degen jaýapkershilik, sondaı-aq qatań baqylaý. Bul oraıda árıne zań aıasynda qyzmet istegen durys. Ár aımaqtaǵy ákimshilikte ekologıany baqylap otyratyn arnaýly departamentter bar. Olar quqyq qorǵaý organdarymen, prokýratýramen  birlese otyryp ekologıalyq jaǵdaıdy turaqty túrde baqylaýǵa alyp otyrady. Keıde dabyl túsip jatsa, onda tekseredi, jaǵdaıdy retteıdi. Shyndyǵynda búgingi kezde ekologıalyq jaǵdaı Qazaqstanda turaqty baqylaýda. Zań, zańnama bar. Sondyqtan ekologıanyń buzylýyna jol bermes úshin arnaıy ekologıalyq departamentter júıeli ári tıanaqty jumys istep jatyr. Biraq árıne zańnnyń áli de bolsa, quqyqbuzýshylyqty boldyrmas úshin bizge qataıǵany kerek.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń 2010 jyldan 2020 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan quqyqtyq saıasat» tujyrymdamasynda «Tabıǵatty qorǵaý qyzmetiniń tıimdiligin arttyrý maqsatynda tabıǵı resýrstardy paıdalaný jáne olardy qorǵaýdy quqyqtyq retteý tetikteriniń naqty arajigin ajyratý kerek.Tabıǵatty qorǵaý zańnamasy tabıǵatty tıimdi paıdalanýdy jáne ekologıalyq normatıvterdi saqtaýdy, ekologıalyq taza óndiristerdi damytý men azamattardyń qaýipsiz júrip-turýyn damytýdy yntalandyrýǵa tıis» dep atap kórsetilgen.

Bizdiń Ata Zańymyzdyń 31-babynda «Memleket adamnyń ómir súrýi men densaýlyǵyna qolaıly aınaladaǵy ortany qorǵaýdy maqsat etip qoıady. Adamdardyń ómiri men densaýlyǵyna qater tóndiretin derekter men jaǵdaıattardy laýazymdy adamdardyń jasyrýy zańǵa sáıkes jaýapkershilikke ákep soǵady», -  ­delingen. Árıne, tabıǵatty qorǵaý, ekologıanyń buzylýyna jol bermeý jáne onyń aldyn alý memlekettiń mindeti, sondaı-aq ol jeke azamattyń da borysh, mindetine jatady.

Qalaı aıtqanda , ekologıalyq júıeniń buzylmaýyna kepildik beretin zań bar. Biraq másele mynada: Áıtse de, ózen-kólderdi lastaıtyndardyń qatary azaımaı tur. Munyń ishinde iri óndiris oryndary bar. Qaıtpek kerek? Osyǵan baılanysty qazirgi ýaqytta Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi tarapynan arnaıy zań qabyldanaıyn dep jatyr. Ol Ekologıalyq kodeks dep atalady. Al AtaZańnyń 38-babynda Qazaqstan azamattarynyń tabıǵ tabıǵat baılyqtaryn saqtap,  uqypty qaraý mindettiligi de kórsetilgen. Qandaı da bir jekelegen azamattar nemese zańdy tulǵalar ekologıalyq quqyqty buzsa, onda sózsiz jaýapkershilikke tartylady. Aıyptyń túri de ártúrli, ony sot sheshedi. Olar ákimshilik, azamattyq-quqyqtyq jáne qylmystyq jaýapkershilikke bolyp keledi.  Materıaldyq jaǵynan aıyp tólep, shyǵyndy ornyna keltiretinder de bar. Biraq qalaı aıtqanda da, ekologıalyq quqyqbuzýshylyqtar kezdesip jatady. Sol úshin Ekologıalyq kodeks zańy qabyldanaıyn dep jatyr. Ázirge zań jobasy halyqtyń talqylaýyna usynyldy.

Ánsheıinde ekologıalyq talaptar buzylyp jatyr deımiz. Sondyqtan bul jerde de bizdiń belsendiligimiz kerek. Osy qyrkúıek aıynda  Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń quramyndaǵy birneshe top elimizdiń birqatar oblysynda bolyp qaıtty. Ondaǵy  maqsat­ – halyqtyń, ekolog sarapshylardyń aldynda atalǵan zań jobasyn talqylaý. Óıtkeni osy jyldyń aıaǵyna taman Ekologıalyq kodekske engiziletin usynystardyń bas-aıaǵy quralyp, jınaqtalǵannan keıin parlamenttiń qaraýyna jiberiledi.

Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstri Maǵzum Myrzaǵalıev te halyqty atalǵan zań jobasyn keńinen talqylaýǵa shaqyrdy. Sondyqtan bul jerde azamattardyń ekologıalyq turǵydan quqyqtyq  saýattylyǵy men belsendiligi kerek. Tabıǵatqa, ekologıaǵa ózimiz janashyr bolmasaq, bolmaıdy.

Al jańa Ekologıalyq kódekste qandaı jańalyqtar bar?

1. Brokonerlikpen kúresti kúsheıtý. Rasy kerek, sońǵy jyldary kıik atqanmen qoımaı, qoryqshylardy óltirip jaýyzdyq iske barǵan qylmystyq oqıǵalar jıi kezdesti. Sondyqtan kodekste brokonerlikke qarsy kúresti kúsheıtýge basty nazar aýdaryldy.
2. Qalyń ný ormandy otap, aǵashtardy kesip, qurylys jumystaryna paıdalanatyndar da az emes. Olarǵa da endi aıaýshylyq bolmaıdy.
3. Ekologıalyq kodekste jańadan «lastaýshy tóleıdi» degen uǵymdy engizý basty másele bolyp tur. Óıtkeni respýblıkamyzdyń birneshe oblystarynda óndiristik qaldyqtardyń sýǵa tógilýinen birneshe myńdaǵan balyq qyryldy. Ondaılar azdaǵan aıyppul tólep qana qutylady. Endi «lastaýshy tóleıdi» uǵymyna sáıkes, jaýapkershilikke tartylǵan mekeme barlyq zalal men shyǵyndy ózi óteıdi. Sonymen qatar, ony boldyrmaýdyń aldyn alady. Zıanyn joıýǵa kómektesedi. Endi jańa kodekske sáıkes,  olardy eshkim basynan sıpamaıdy. Tek qatań jaza kútip tur.
4. Qazaqstannyń jańadan qabyldaıtyn Ekologıalyq kodeksin Eýropa ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna (EYDU) múshe elderdiń halyqaralyq kelisimderine sáıkestendirý de basty mindet;
5. Atalǵan zańdy halyqaralyq standarttarǵa saı ete otyryp, damyǵan 30 eldiń qataryna ený – bizdiń basty maqsatymyz..

Aqıqatyn aıtqanda, ekologıa degen uǵym neni bilderedi? Ol – úlken ǵylym, tabıǵatqa qamqorlyq, janashyrlyq. Ekologıa grek tilinen aýdarǵanda meken, úı jáne ǵylym degen maǵynany bilderedi. Demek, ol – aýlamyz, bizdiń ortaq úıimiz, týǵan jerimiz ben Otanymyz jáne bizdi aınala qorshaǵan orta. Al qorshaǵan ortaǵa zıan kelip jatsa, sizdiń bostan bosqa qarap turǵanyńyz uıat. Al ekologıa buzylsa, ol eń aldymen adamnyń densaýlyǵyna áser etedi. Ol úshin 2010 jyldan 2020 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan quqyqtyq saıasat» tujyrymdamasynda aıtylǵandaı, aldymen «Tabıǵatty qorǵaý zańnamasy» kerek. Ol ázirge joba kúıinde talqylanyp jatqan ústimizdegi jyldyń jeltoqsan aıynda parlamentte qabyldanatyn Ekologıalyq kodeks zańy. Bul ekologıalyq quqyqbuzýshylyqty boldyrmaý úshin qajet.

Demek, zań – baqylaý, retteý tetigi. Jeke nemese zańdy tulǵa, óndiris, kásiporyn bolsyn, ekologıaǵa, qorshaǵan ortaǵa zalal keltirse, jaýap beredi. Óıtkeni zań aldynda bárimiz birdeımiz.